Spot piyasa tam olarak nedir?
Bir cümle: Şimdi para öde, şimdi mal al, fiyat yerinde hesaplanır, kimseye borç kalmaz!
İlk kez coin alırken muhtemelen spot işlem yapıyorsun.
Binance veya OKX'i aç, BTC'nin şu anda 69 bin dolar olduğunu gör, doğrudan "Satın Al"a tıkla, cüzdanında hemen bir sürü Bitcoin birikir, buna spot işlem denir. Kaldıraç yok, vade yok, likidasyon derdi yok, aldın mı senin, on yıl tutabilirsin.
Spot piyasa her yerde var
ABD hisseleri, A hisseleri spot, altın gümüş spot, forex'te dolar değiştirmek de spot. Nasdaq, NYSE, Şanghay Borsası, hepsi spot piyasa. Kripto dünyasında da aynı, %99 yeni başlayan ilk gazı spot'ta basar.
Peki spot işlem nasıl yapılır?
İki yol:
1. Borsada oyna (çoğu insan bunu seçer)
Uygulamayı aç, fiyat tablosunu gör, doğrudan piyasa emriyle saniyede gir veya limit emri koyup başkalarının panik satışını bekle. Coin'i aldıktan sonra doğrudan cüzdanına veya borsa hesabına gider, satarken de aynı, para saniyede gelir.
2. Tezgahüstü işlem OTC (büyükler bayılır)
WeChat grubunda, Telegram'da özel sohbet, fiyatı konuş, doğrudan USDT transfer et coin al veya offline nakit işlem. Derinlik yok, kayma yok, tek seferlik alım satım, milyarlarca dolarlık emir bile sessizce yutulur.
Borsalar da iki gruba ayrılır
- Merkezi borsalar (CEX): Binance, OKX gibi, patron coin'lerini saklar, KYC için kimlik ister, kayma az, hız yüksek, ücret düşük, ama platformun kaçmayacağına güvenmen lazım.
- Merkezi olmayan borsalar (DEX): Uniswap, PancakeSwap gibi, cüzdanını kendin bağla, akıllı sözleşme otomatik değiştirir, kim olduğunu kimse umursamaz, gizlilik maksimum, ama ücret biraz pahalı, frontend bazen takılır.
Spot fiyat nasıl oluşur?
Saf arz-talep belirler. Biri 69 bin'de satar, biri 68.9 bin'de alır, emirler eşleşince fiyat zıplar. Gizemli algoritma yok, bir sürü insan birbirine fiyat bağırır.
Futures'tan farkı ne?
- Spot: Bugün para bugün mal, bugün hesaplaşma.
- Futures: Bugün sözleşme imzala, üç ay sonra para-mal ver, arada 100 kat kaldıraçla uçabilirsin.
Margin işlemden farkı ne?
- Spot: Bir el para bir el coin, 100 lira ile en fazla 100 liralık mal alırsın.
- Margin: Borçla oyna, 100 lira ile 10 bin lira gibi harca, kazanç çok kayıp da çok, kötü oynarsan sıfırlanırsın.
Spot'un avantajları
- Fiyat temiz, gördüğün o, arkadan kimse karıştırmaz.
- Kurallar basit, yeni başlayan üç dakikada öğrenir, eski kurt da coin biriktirirken rahat eder.
- Alınca uyku rahat, gece likidasyon korkusu yok.
- Gerçekten coin'i aldın, istediğin zaman transfer et, egemenlik sende.
Spot'un dezavantajları
- Kazanç yavaş, kaldıraç yok, on kat yüz kat için boğa piyasasında gökten para yağmasını bekle.
- Büyük emtia spot'unda malı eve çekmen gerekebilir (petrol alırsan tanker ayarlaman lazım), coin iyidir, sadece private key'ini iyi yönet.
- Büyük emirler borsada kayma yapar, iyi fiyatı kaçırırsın, OTC'ye kaçman lazım.
Özet bir cümle
Spot en ilkel, en saf alım satım:
Senin malını beğendim, şimdi para veriyorum, şimdi ver bana, herkes kazanır.
Yeni başlayanlar için kripto dünyasına giriş her zaman spot'tur, anladıktan sonra kaldıraç, sözleşme gibi ileri seviye oyunlara geç.
Basitçe para kazanmak, rahat uyumak istiyorsan?
Dürüstçe spot yap, gerisini zamana bırak.