می‌خوای بدونی بلاکچین چطور کار می‌کنه؟ با مثال «انتقال ۱۰۰ بیت‌کوین به پیرمرد وانگ» در یک دقیقه منطق اصلی رو می‌فهمی:

نیازی به تأیید بانک نیست. فقط توی کل شبکه داد می‌زنی (تراکنش برودکست می‌شود): «همه گوش کنید! دارم به پیرمرد وانگ ۱۰۰ بیت‌کوین می‌فرستم!»

این پیام همزمان به صدها هزار نود در سراسر جهان می‌رسه. هیچ نهاد مرکزی وجود نداره که بگه «مجاز هست یا نه».

همه نودها فوراً تاریخچه تراکنش‌های تو رو چک می‌کنن: واقعاً بیشتر از ۱۰۰ بیت‌کوین داری؟ دوبار خرج نشده؟ امضا مال خودته؟ همه‌چیز درست → همه توافق می‌کنن: «تراکنش معتبره!»

در این لحظه ماینرها همه تراکنش‌های معتبر اون لحظه رو توی یک «بلاک» جمع می‌کنن و مسابقه حل معمای ریاضی فوق‌العاده سخت شروع می‌شه. هرکی اول حل کنه، حق داره بلاک رو برای همیشه توی دفتر کل بنویسه و جایزه بیت‌کوین بگیره.

ماینر برنده فوراً اعلام می‌کنه: «بلاک شماره ۸۸۸۸۸۸ آماده‌ست! شامل انتقال ۱۰۰ بیت‌کوین به پیرمرد وانگ هم هست!» همزمان یک اثر انگشت دیجیتال منحصربه‌فرد (هش) تولید می‌کنه، مثل مهر روی بلاک می‌زنه و هش بلاک قبلی رو هم وصل می‌کنه – همه بلاک‌ها مثل زنجیر آهنی به هم وصل می‌شن.

بقیه نودهای جهان سریع چک می‌کنن: مهر دست‌نخورده، اثر انگشت‌ها مطابقت داره، زنجیر پاره نیست → تأیید → همه دفترشون رو آپدیت می‌کنن، انتقال قطعی و غیرقابل‌برگشت می‌شه.

بعد از این، تغییر مسیر اون ۱۰۰ بیت‌کوین تقریباً غیرممکنه: باید همزمان توی بیشتر از ۵۱٪ نودهای جهان همون رکورد رو تغییر بدی – میلیون‌ها بار سخت‌تر از سرقت از گاوصندوق بانک سوئیس.

خلاصه اینکه بلاکچین فقط «اعتماد به بانک» رو با «اعتماد به ریاضیات + نظارت جمعی کل شبکه» عوض کرد. با رمزنگاری دفتر کل رو جوش داد، با پاداش اقتصادی غریبه‌ها رو به نظارت فعال ترغیب کرد و در نهایت تراکنش‌های امن، شفاف و غیرقابل‌تغییر به وجود آورد.